عوامل موثر بر كيفيت اسپرم زنبورهاي نر

همانطور که می دانید ملکه زنبورعسل برای جفت گیری با زنبورهای نر تجمع یافته در منطقه تجمع نرها (CDZ) بین 1 تا 3 پرواز انجام می دهد و بطور میانگین با 14 زنبور نر جفت گیری می کند.وقتی ملکه جفت خورد به کندو  بازگشته که این ملکه بین 80 تا 90 میلیون اسپرماتوزا در اویداکت های جانبی دارد. ولی بطور میانگین بین 4 تا 7 میلیون اسپرماتوزا وارد کیسه اسپرماتکا یا همان کیسه ذخیره اسپرم می شود و برای تخم گذاری ملکه از آنها استفاده می کند.

در بررسی ها صورت گرفته در کشورهایی مانند امریکا و کانادا بطور میانگین 4/37 میلیون اسپرم با میزان زنده مانی 83/7 درصد در کیسه ذخیره اسپرم ملکه های تجاری ذخیره شده است البته در بعضی آزمایشات میزان زنده مانی اسپرم ها 20 درصد گزارش شده است.

چند عامل می تواند بر سلامت جفت گیری ملکه تاثیر بگذارد
شرایط پرورش و سن ملکه در زمان جفت گیری می تواند بر تعداد اسپرم های وارد شده به کیسه ذخیره اسپرم در ملکه تاثیر گذار باشد.جفت گیری موفق ملکه وابسته به تعداد زنبورهای نر و کیفیت اسپرم زنبورهای تجمع یافته در منطقه تجمع نرها می باشد.

سن زنبورهای نر، لاین ژنتیکی و زمان پرورش می تواند بر کیفیت اسپرم تاثیر داشته باشد.در آزمایشات صورت گرفته بر روی ملکه هایی که تلقیح مصنوعی شده اند مشخص گردیده که وقتی سن زنبورهای نر افزایش یافته تعداد کمتری اسپرم وارد اسپرماتکا ملکه شده است.

به نظر می رسد ژنتیک نرها بر جنبه های مختلف ، مانند حجم اسپرم تولید شده و تعداد اسپرم تولید شده تاثیر گذار است.زنبورهای نر که در زمان بچه دهی طبیعی کندوها پرورش می یابند میزان بالاتری اسپرم دارند و سطح باروری آنها نیز بالا است.

نتایج این تحقیق نشان داد که حجم اسپرم بوسیله ترکیب اثرات سن زنیور نر و زمان پرورش تحت تاثیر قرار می گیرد.میزان زنده مانی اسپرم در این آزمایش 64/2 درصد بوده  است .لازم به ذکر است که در این آزمایش از ملکه های دو لاین ایتالیایی و بوکفست استفاده شده است و نتایج این تحقیق نشان داد که سن و زمان پرورش زنبور نر بر حجم اسپرم تولید شده  تاثیر داشته ولی بر زنده مانی اسپرم تاثیر گذار نبوده است.

در این تحقیق زنبورهای نر پرورش یافته در اوایل ماه می و اواسط ماه ژوئن خصوصیات اسپرم پایین بودند و حجم اسپرم تولید شده در این زمانها هم خیلی پایین بوده است اما در آزمایشی که در سال 2010 انجام شده بوده بین لاین های ژنتیک مختلف از نظر حجم اسپرم تولید شده اختلاف بوده است.در این آزمایش بین دو لاین ژنتیکی ذکر شده اختلافی مشاهده نشده است .

کلنی های زنبور عسل پرورش زنبورهای نر را در فصل رشد کلنی بر اساس فاکتورهای محیطی مانند اندازه کلنی و مقدار غذای موجود تنظیم می کنند.همچنین درجه حرارت بر میزان زنده مانی اسپرم ها تاثیر گذار است و افزایش دما از 35 به 39 درجه سانتی گراد باعث کاهش زنده مانی اسپرم ها می شود.

نکات ذکر شده در بالا به دو منظور دارای اهمیت هست یکی برای پرورش دهندگان ملکه و مخصوصا کسانی که ملکه را تلقیح مصنوعی می کنند زیرا کیفیت زنبورهای نر بسیار مهم است و دیگر برای پرورش دهندگان زنبورعسل که دقت داشته باشند تقسیم زود هنگام کندوها به منظور گرفتن بچه مصنوعی به دلیل عدم وجود نر با کیفیت مناسب بر ملکه های تولید شده تاثیر گذار و در نهایت بر کلنی نیز تاثیرمی گذارد.

منبع : مهندس اسماعیل غفوری